Hier zat John Crombez op te wachten

sp.a politica Ans Persoons is haar Brussels schepenmandaat kwijt, maar sp.a heeft zich duidelijk kunnen afzetten tegen de PS-cultuur. De PS-associatie ligt al decennia als een loden sluier over de partij. Een Brussels schepenmandaat verliezen is een koopje, in vergelijking met het punt dat werd gemaakt. Ik kan me perfect voorstellen dat John Crombez op een kans als deze zat te wachten.

Sinds de Agusta-affaire en alle latere schandalen worden socialisten in Vlaanderen en Wallonië als één pot nat gezien. Niet onterecht: ze stammen uit dezelfde cultuur en waren jarenlang elkaar regeringsgarantie. Wie met de hond slaapt, krijgt ook zijn vlooien. Dit is al jaren een zware handicap voor sp.a, maar werd afgewogen tegenover de voordelen van een zekere regeringsdeelname.

De regeringsgarantie was altijd een excuus om niet te hard voor de Franstalige socialisten te zijn: (internationale) solidariteit, begrijpt u? “En we voeren uiteindelijk toch dezelfde strijd?” Van een regeringsgarantie is al een paar jaren geen sprake meer en dat weet John Crombez: de associatie is schadelijker dan ze nuttig is. Hoewel hij vroeger al liet weten dat hij niet met de PS getrouwd is, was dat punt nog altijd niet duidelijk genoeg gemaakt.

Ik geloof dan ook dat de Samusocial-affaire voor Crombez als een godsgeschenk kwam. De beslissing om keet te schoppen bij het volgende schandaal was volgens mij al een tijdje geleden genomen. De kaarten lagen bijzonder goed: er was een sappig schandaal dat socialisten raakte tot in de kern van wie ze zijn én sp.a had zelf enkele protagonisten die opgeofferd konden worden. Zo positioneert sp.a zich onbaatzuchtig: principes boven postjes. Valt het niet op dat dit schandaal eerst door de groenen werd geclaimd, maar dat uiteindelijk sp.a met de pluimen gaat lopen? Hun schepen werd geofferd voor de zonden van de wereld. Niet scherp reageren zou opnieuw het schadelijke cliché van ‘socialisten één pot nat’ hebben bevestigd. Door wel te reageren werd een kostbaar punt gescoord.

Het is zelfs zover gekomen dat Open VLD-schepen Els Ampe de verdediging van de PS op zich neemt (“De PS heeft nooit voorgesteld dat Yvan Mayeur als schepen zou aanblijven.”). De liberale partij probeert nu hard te spinnen dat sp.a is weggelopen en haar verantwoordelijkheid niet heeft genomen, maar door dit manoeuvre worden zij eerder met een oude politieke (PS-)cultuur geassocieerd.

Men zou verwachten dat sp.a in het Brusselse gewest en de gemeenten nu niet veel steun meer moeten verwachten van de PS. Maar is dat wel zo? De Brusselse PS heeft vele kamers en er zijn genoeg PS-ers zijn die gewoon blij zijn met het vertrek van Mayeur. Ook minister-president Rudi Vervoort heeft Mayeur zachtjes naar de uitgang geduwd, en met hem moet Pascal Smet tenslotte samenwerken. 

Belangrijke vraag is nu wat sp.a met de herwonnen vrijheid gaat doen. In Brussel wordt de partij alleen maar aantrekkelijker voor Nederlandstaligen (en zelfs anderstaligen) als ze niet meer automatisch met de PS wordt geassocieerd. Het kan het momentum zijn om zelf de spil te worden van een bredere, meertalige stadsbeweging. In Vlaanderen wordt al her en der geëxperimenteerd met samenwerkingen met andere progressieven en staat heel wat op stapel, onder andere in Antwerpen. Het lijkt aannemelijk dat de Almaci’s van deze wereld het publiekelijk afwijzen van de PS-cultuur door sp.a binnenskamers als een bemoedigend signaal zien.

Kortom: Crombez heeft een sterk punt gescoord, dat de weg vrijmaakt voor initiatieven die de Brusselse politiek ver overstijgen. Al bij al heeft deze zet sp.a potentieel zoveel meer opgebracht dan dat het de partij heeft gekost. Alleen jammer voor Ans Persoons.