Wat is een geloofsonderzoek waard als je de belangrijkste vraag niet stelt?

De faculteit theologie van de KULeuven wil niet langer geassocieerd worden met het Geloofsonderzoek dat Otheo, het nieuwsplatform van de katholieke kerk in Vlaanderen, heeft opgezet. De faculteit wil dat het logo van de universiteit verwijderd wordt van de kanalen waarop het onderzoek wordt gepromoot. Terecht, wellicht, want het onderzoek is eigenlijk niet meer dan een public relationsvehikel dat past in het discours van het platform en wil aantonen dat Vlaanderen grotendeels religieus is en dat katholicisme de grondstroom blijft.

Misschien zag je ook het Geloofsonderzoek passeren op je sociale media klikte je er op, net als meer dan 40 000 Vlamingen? In de bevraging worden serieuze vragen op een frisse, soms luchtige manier gesteld. Opvallend: de belangrijkste vraag ‘Geloof je in God?’ Of nog: ‘Hoe zou je jezelf omschrijven op vlak van religie?’ of 'Voel je je vertegenwoordigd door de kerk?' komen helemaal niet aan bod. Misleidend, want de organisatie gebruikt wel een banner ter promotie waarop de vraag wél wordt gesteld.

Wat is een bevraging rond geloof waard, als de vraag of je überhaupt gelovig bent, niet wordt gesteld? Ik denk dat ik het antwoord weet. Het is marketing. Reclame. Reclame voor geloof. Na het invullen van de bevraging wordt je opgenomen in een mailinglijst en krijg je propaganda van de katholieke kerk in je mailbox. De resultaten worden ook gebruikt om een discours, als zou de grondstroom in Vlaanderen nog steeds stevig katholiek zijn, te ondersteunen.

Ik voelde me aangesproken door de reclame op Facebook en heb de enquête ingevuld. Direct nadien stuurde ik hen een mail met mijn bezorgdheden, waarop geen antwoord kwam. Daarop contacteerde ik de faculteit theologie van de KULeuven, omdat de organisatie in het groot en het breed uitpakt met het feit dat deze bevraging in samenwerking met hen tot stand kwam.

Blijkbaar stelde de KULeuven zich ook vragen bij het feit dat hun naam en logo hiervoor gebruikt werden, want ze hebben Otheo verzocht niet langer te verwijzen naar de universiteit. Opvallend toch, gezien de campagne toch al een aantal maanden loopt. Nu begrijp ik an sich dat een religieuze instelling reclame wil maken. Zeker na Godvergeten en het afkalvende vertrouwen in het instituut lijkt het alsof de kerk erg inzet op (influencer) marketing en branding, maar het lijkt dat ze dat dan toch met een minimum aan intellectuele eerlijkheid zouden moeten doen. 

Daarnaast is het natuurlijk de vraag of de middelen die de kerk krijgt moeten worden besteed aan marketing. Het lijkt me dat er grotere noden zijn.