Brussel, enkele bedenkingen

Het zijn verwarrende tijden. Ik had gedacht dat de debatten rond veiligheid in Brussel zouden leiden tot concrete engagementen om de situatie te verbeteren, maar dat gebeurt niet. De maatregelen die de federale regering (en eigenlijk is het enkel de federale regering die min of meer bougeert), zijn gewoon niet voldoende. Vanuit de politieke heersende klasse in het Brussels gewest bemerk ik geen concrete inspanningen, hoogstens beschouwingen. Daarnaast is het het publieke debat, dat zich in Brussel afspeelt bij mensen, op facebook, op café en op de werkvloer en de scholen. Ik heb zelf voorgenomen om het een en ander uit te schrijven, al was het maar om mijn eigen gedachten hierover te ordenen.

Het valt me op dat de Brusselse (Nederlandstalige) publieke opinie verdeeld is. Dat is natuurlijk niet onlogisch, maar het lijkt wel alsof er een soort breuklijn kan worden getrokken.

Enerzijds is er de groep die ik - veel te kort door de bocht - Dansaerders wil noemen. Zij stellen dat het best fijn leven is in de stad, dat hen nog nooit iets is overkomen, dat je moet willen praten met de 'verloren' allochtone generatie, dat de nadruk moet liggen op preventie, empowerment, meer jobs, betere opleiding... Ik zag zo die Jan De Cock in Phara. Ik weet verder niets over hem (heb hem ook maar heel kort iets horen zeggen), maar ik hoorde hem stellig beweren dat de verloren generatie zijn vrienden zijn. Dat zou best kunnen, maar ik had een gevoel van plaatsvervangende schaamte toen ik het hem hoorde beweren. Het staat goed om een paar Marokkanen in je vriendenkring te hebben en op basis daarvan te kunnen beweren dat je goed weet wat er gebeurt. Dat is echter wat makkelijk. Ik heb ook wel wat Marokkanen in mijn vriendenkring, maar ik wil zeker niet beweren dat ik perfect aanvoel wat er leeft 'binnen de Marokkaanse gemeenschap'. Laat staan dat die paar (Nederlandstalige) Marokkanen uit De Walvis dezelfde zijn dan die kutmarokkaantjes die mijn tramhokje vakkundig hebben vernield.

Anderzijds is er de groep die net een paar keer teveel is overvallen. De mensen die de inbraken beu zijn, die zich afvragen waarom het verdomme niet mogelijk is om te vermijden dat jonge gasten 's avonds pleintjes verneuken door er teveel lawaai te maken, weed en hasj te roken, jonge meisjes verkrachten...
De groep van mensen die ook wel weet dat ze dit doen omdat ze geen job hebben, een slechte opleiding hebben genoten; in een culturele omgeving wonen waar hun ouders weinig vat op hen hebben, moeten samenleven in veel te kleine appartementen, zodat ze wel de straat op moeten... Dat weten ze allemaal wel, maar ze weten het ook al heel lang. Het is de groep van mensen die de situatie al jaren erger ziet worden. Die het waarom wel verstaat, maar niet begrijpt waarom daar niets aan kan veranderen. Je kan deze groep best verwijten wat hardvochtig te zijn en weinig rekening houden met alle facetten van het debat, maar mensen moeten nu eenmaal geen rekening houden met alle facetten van het debat. Ze mogen aanklagen dat situaties aanslepen en dat ze van de overheid verwachten van daar iets aan te doen.

Natuurlijk is het enige juiste antwoord, dat op diverse fronten tegelijk moet worden gefocust. Dat het een volledig verhaal moet zijn van goede omstandigheden, preventie, maar ook van repressie en zo nodig hard optreden.

Zo moet wat betreft het preventieve luik het Franstalig onderwijs jongeren oriënteren naar dat genre jobs dat het gewest nodig heeft, vooral dan in de dienstensector. Het heeft al lang geen zin meer om elke Marokkaan of Turk automatisch naar het beroepsonderwijs te sturen en hem zo een job aan te leren die er niet is. Geef ze verdorie échte kansen op een alternatief om een gewelddadige kutmarokkaan te worden.

Maar vooral, for the sake of the people: werk in eerste instantie aan het repressieve aspect. De mensen zijn het kotsbeu. Zorg ervoor dat de politiediensten fusioneren (of in elk geval hun krachten maximaal bundelen), dat het parket sneller en effectiever straffen kan uitspreken en dat de capaciteit van de gevangenissen verhoogt.

Heet dit dan nultolerantie? Ik weet het niet. Ik denk dat het allerbelangrijkste is dat 'veiligheid' zichtbaar is in de stad. Dat mensen, jongeren en ouderen de politie in het straatbeeld ziét. Niet op een agressieve manier, maar gewoon, dag en nacht patrouillerend, als wat het de evidentie, zoals in den tijd van Kwik en Flupke. Daarvoor moeten ze inderdaad minder administratie te verwerken krijgen en moet de cultuur binnen de korpsen er een zijn van permanente aanwezigheid in het straatbeeld. Dat zal een verhaal zijn van het langzaam weer opbouwen van de fysieke aanwezigheid van politiediensten, maar ik denk dat het de enige oplossing is. Die agenten zullen in eerste instantie, alleen al door hun aanwezigheid een preventief effect hebben. Indien nodig, moeten ze jongeren wijzen op de punten waar ze over de schreef gaan en indien nodig bestraffen. Snel bestraffen en indien nodig onder de vorm van een korte internering. Daarvoor moet zowel wettelijk, budgettair als structureel ruimte voor worden gemaakt.

Ik hoop dus dat er een overeenstemming komt, die rekening houdt me alle aspecten van het debat én met de bekommernissen van alle mensen. Natuurlijk is het een verhaal van kansen geven. Het is echter evengoed een verhaal van mensen in te perken en een verhaal van een overheid die laat zien dat zij het monopolie op geweld heeft.

Ik vraag me trouwens af of de reden waarom Franstaligen niet voor een eengemaakte politiezone en een samensmelting van gemeenten zijn, ook niet te maken heeft met een mogelijke uitbreiding van Brussel. Het is namelijk makkelijker om gemeenten te overtuigen 'lid' te worden van het Gewest, als ze hun gemeentelijke autonomie mogen behouden, in plaats van direct volledig door het grotebozebrussel te worden opgeslorpt. Ik ben overigens zelf van mening dat van een uitbreiding van Brussel pas sprake kan zijn, als Brussel eerst zelf orde op zaken heeft gesteld, dat het, met andere woorden zelf heeft bewezen dat het kan werken. Je kan niet van een gemeente verwachten dat ze voor een gewisse dood kiezen door tot een groter, niet werkend geheel toe te treden.

Enfin, tot zover enkele bedenkingen.